W kwietniu tego roku archeolodzy z rzeszowskiej firmy Arkadia rozpoczęli badania przy ul. Zelwerowicza w Rzeszowie. Badania prowadzone są na terenie odkrytego w roku 1984 stanowiska. Już teraz można powiedzieć o małej sensacji archeologicznej gdyż natrafiono na wczesnośredniowieczną osadę z ciekawymi zabytkami.
Stanowisko odkryte w 1984 roku położone jest na opadającym zboczu o ekspozycji północno-zachodniej, w niedużej odległości od lewego brzegu potoku Matysówka. Przedstawiamy Wam pierwsze wykopaliskowe dane, które już mogą świadczyć o intensywnym użytkowaniu tych terenów zwłaszcza, w okresie średniowiecza, a także kontynuacji ku północy w stosunku do pierwotnego zasięgu.
Odkryte obiekty, w liczbie 55, są w większości datowane występującą w wypełniskach ceramiką średniowieczną, zaś płoszcze krzemienne wbite na sztorc w jeden z obiektów może świadczyć o wcześniejszej proweniencji stanowiska. Sięgały one naturalnego obniżenia terenu, a w efekcie procesów stokowych oraz intensywnej gospodarki rolnej zostały przykryte grubą warstwą gleby. Jama, w której znaleziono płoszcze (obiekt nr 34), nie posiadała innego wyposażenia, niemniej wygląd, struktura i zabarwienie wypełniska może świadczyć, że zostało ono wbite w okresie, na który jest wstępnie datowane (kultura mierzanowicka) – ok 2000 p.n.e. Być może część osadnictwa z epoki brązu została zniszczona lub naruszona, ponieważ przynajmniej jeden obiekt starszy został przecięty przez obiekt średniowieczny. Nie stwierdzono zaś obecności materiałów datowanych na kulturę przeworską, której chronologię zaproponowano podczas badań powierzchniowych w roku 1984.
W obiektach występowały przede wszystkim charakterystyczne dla późnej fazy wczesnego średniowiecza i późnego średniowiecza wytwory ceramiczne zdobione radełkiem, z wrębami na pokrywkę, same fragmenty pokrywek oraz niewiele fragmentów talerzy. Na szczególną uwagę zasługuje gwiazdka ostrogi, której wygląd jeszcze przed konserwacją może świadczyć raczej o jej funkcji reprezentacyjnej niż użytkowej.
Wstępnie określono, że stanowisko kontynuuje się w stronę północną w stosunku do pierwotnego, zaproponowanego zasięgu, a znaczna część obiektów ma chronologię średniowieczną i pełniła funkcję gospodarczą (osadniczą).
W jamach oprócz ceramiki, gwiazdki i płoszcza znaleziono sporą ilość grud polepy, dwa fragmenty noży oraz sierpa żelaznego. Niektóre z nich posiadały naprawdę bogate wyposażenie, jak np. obiekt nr 53 (kilkadziesiąt fragmentów naczyń ceramicznych, gwiazdka, nóż, grudy polepy), który pełnił funkcję paleniska.
Typ jam świadczy o ich osadniczej funkcji. Pozwala to twierdzić, że w tej części miasta odkryto bardzo ważną osadę, której mieszkańcy być może nawiązywali kontakty z ludnością zamieszkującą gród miejski.
Być może w przyszłości uda się prowadzić dalsze prace na tym stanowisku, ponieważ teren w dużej mierze jest jeszcze nie objęty mieszkalnictwem, choć zagrożony dalszą jego ekspansją. Trudno jednak o sprecyzowanie konkretnych dat.
Rozpoznano jednak znaczną część stanowiska, co w przyszłości będzie prowadzić do dalszych opracowań materiału oraz poszerzenia wiedzy na temat ludności zamieszkującej w przeszłości tę część miasta. Ze względu na unikalny charakter stanowiska konieczne jest kontynuowanie badań wykopaliskowych. Dwie trzecie powierzchni stanowiska zostało zbadane lub zniszczone przez wcześniejsze zagospodarowanie domkami jednorodzinnymi. W trzeciej części, od strony wschodniej istnieje jednak jeszcze potencjał do badań.
Materiały i dokumentacja z badań zostaną przekazane do Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.
Źródło: Arkadia Firma Archeologiczna