Jest to jedno z największych odkryć archeologicznych w Serbii, niezwykle urokliwa rzymska balustrada/brama odlana z brązu. Ma ponad 1600 lat i została odkryta na terenie starożytnego miasta Naissus w 2000 roku.
Ogrodzenie wykonane z brązu zostało odkryte w trakcie badań w Parku Archeologicznym Mediana we wschodniej części Niszu, w połowie drogi do Niška Banja. W Medianie znajdowała się okazjonalna rezydencja rzymskich cesarzy, podczas ich podróży przez starożytny Naissus, w południowo-wschodniej Serbii.
Za panowania cesarza Konstantyna Wielkiego Mediana była osadą rzymską lub kompleksem letnich rezydencji. Znajdowały się tam miejskie bogato zdobione wille z licznymi dziełami sztuki i dużym gospodarstwem rolnym typu otwartego. Ciągneły się one wzdłuż drogi prowadzącej z Nais na wschód, w kierunku Serdica i dalej w kierunku Konstantynopola. Osada ta powstała na samym końcu III lub początku IV wieku.
Ta ponad 1600-letnia starożytna rzymska balustrada z brązu jest jednym z najważniejszych znalezisk archeologicznych w Serbii. Jest unikalnym odkryciem pozbawionych ścisłych analogii w całej cywilizacji rzymskiej.
Brama która została znaleziona w trakcie wykopalisk składała się z trzech paneli, jednej połowy panelu odlanego wraz z hermą (ozdobnym filarem), hermy z popiersiem Asklepiosa oraz hermy z popiersiem Luny (Księżyca).
Herma z popiersiem Asklepiosa, fragment słynnej balustrady z brązu z Mediany 
Herma z popiersiem Luny, fragment słynnej balustrady z brązu z Mediany
Ogrodzenie zostało tak skonstruowane, że można było rozłożyć je na części. Każdy z paneli wzdłuż dłuższego boku miał dwa wyloty, które pasowały do łożysk hermy. Po prawej stronie balustrady stały bóstwa żeńskie, a po lewej stronie bóstwa męskie. Popiersie Luny zajmowało centralną pozycję, natomiast popiersie Asklepiosa znajdowało się na lewym końcu lewej połowy i było zwrócone w stronę centralnej hermy. Można założyć, że na lewej połowie znajdowała się centralna herma z przedstawieniem Sola (Słońca), jako odpowiednik Luny, natomiast na prawej należy spodziewać się hermy z popiersiem Hygeji, jako odpowiednika Asklepiosa.
Na panelach motywy skrzyżowanych listew, a ich skrzyżowania zdobią głowy lwów i meduzy. Panele są wykończone szpicami stylizowanymi na kształt lilii. Analiza ikonograficzna Asklepiosa i Luny wskazuje na silną tradycję klasycznej sztuki greckiej i hellenistycznej, a portret Luny w dużej mierze odpowiada rysom twarzy Fausty, żony cesarza Konstantyna Wielkiego. Nie wiemy na pewno, kiedy i gdzie wykonano tę balustradę, czy była pierwotnie przeznaczona na rezydencję w Medianie, czy też została tam przywieziona po jednej z przebudów.
Według zapisów historycznych i wydarzeń wydaje się możliwe, że balustrada została przywieziona do Mediany przez cesarza Juliana, który spędził kilka miesięcy w Naissus w 361 roku. Najprawdopodobniej absyda sala przyjęć w willi Konstantyna została zamieniona na mniejszą kapliczkę, a ta balustrada stała właśnie na jej wejściu.
Mozaiki fot. Institute for the Study of the Ancient World from New York, USA(CC BY 2.0) via Wikimedia Commons 
Mozaika fot. Dekanski (CC BY-SA 4.0), via Wikimedia Commons 
Mozaika fot. Dekanski (CC BY-SA 4.0), via Wikimedia Commons 
Dawne starożytne miasto Naissusa, było miejscem narodzin cesarza Konstantyna Wielkiego, Mediana była luksusowym kompleksem rezydencyjnym z kilkoma willami, łaźniami termalnymi, spichlerzami, wieżą ciśnień, perystylem i sporym gospodarstwem. Teren osady zajmuje powierzchnię ponad 40 hektarów i nie został całkowicie jeszcze przebadany. Słynie z pięknych mozaik, które zajmują powierzchnię prawie 1000 metrów kwadratowych oraz z odkryć niesamowitych marmurowych rzeźb i biżuterii. Ściany willi gdzie odkryto balustradę ozdobiono marmurowymi płytami, a budynek wyposażony był w ogrzewanie podłogowe i systemy przeciwpowodziowe.
Najlepsze i najtańsze wykrywacze metalu na początek jak i dla profesjonalisty!
