Dnia 28 lipca 1914 roku Austro-Węgry wypowiadają wojnę Serbii, konflikt ten rozszerza się i obejmuje całą Europę i tak rozpoczyna się pierwsza wojna światowa. Polska rozdarta przez zaborców stała się ich teatrem wojennym, jednym z ciekawych ich wątków jest Bitwa o Cieklin w której w przeciągu kilku godzin zginęło prawie tysiąc żołnierzy.
W Galicji powszechną mobilizację ogłoszono 4 sierpnia 1914 roku. Wielu mieszkańców Cieklina zostaje powołanych w szeregi c. k. Armii. Na początku wojny, w wyniku przegranej kampanii we Wschodniej Galicji wojska c. k. Armii zostają zmuszone do odwrotu. Przez nasz region wycofują się oddziały 3 c. k. Armii generała Boroevica. Pierwsze patrole wojsk rosyjskich docierają do Cieklina prawdopodobnie 30 września 1914 roku, lecz większe siły wówczas jeszcze nie nadchodzą. W wyniku kontrofensywy c. k. Armii, wojska rosyjskie zostają odrzucone za San. Takie przemieszczanie się frontu w rejonie jasielskim powtarza się sześciokrotnie, a do maja 1915 roku były trzy inwazje rosyjskie.
Na dłużej Rosjanie Cieklin zajmują po grudniowej kontrofensywie z roku 1914. Odziały rosyjskie przychodzą w Wigilię Bożego Narodzenia i pozostają tu do 4 maja 1915 roku. Na przełomie 1914/1915 roku front przenosi się w góry i to tam trwają krwawe bitwy. Przez miejscowość przechodzą oddziały wycofywane z frontu dla odpoczynku, a w przeciwną stronę idą te, które je mają luzować. Mieszkańcy miejscowości położonych na bezpośrednim zapleczu frontu często narażeni byli na rekwizycję i rabunki. Najbardziej obawiano się Kozaków i Czerkiesów, którzy rabowali bezpardonowo (w czasie takiego rabunku zabito Michała Gawrona z Cieklina), natomiast oddziały regularne czyniły to nader rzadko.
Przez zimę i wiosnę 1915 roku wojska rosyjskie na froncie w kierunku zachodnim budują szereg umocnień polowych tworzących trzy linie obrony.
W związku z tym, że Cieklin leżał w pasie trzeciej linii obrony nasze zainteresowania skierujemy na te umocnienia. Linia ta była bardzo słabo umocniona i przebiegała od południa przez Magurę Wątkowską, Las Ciekliński, Grudną, Lipnicę do Łęk Dolnych. W rejonie Cieklina była rozbudowana na głębokość od 2-3 km, a tworzyły ją rowy strzeleckie, łącznikowe i dobiegowe oraz inne umocnienia polowe. Pozycje te zajmowały oddziały rosyjskie z III Armii Radko Dymitriewa i inne podległe jej jednostki. Według generalnego kwatermistrza wojsk rosyjskich prace fortyfikacyjne na trzeciej linii obrony były prowadzone bez planu i należytej energii.
W Cieklinie okopy i rowy strzeleckie wybudowano na zachodnim skraju wsi i biegły one od Woli Cieklińskiej przez wzgórze cmentarne, wzgórze okop i dalej w kierunku północnym. Pozycje zapasowe były przygotowane od Folusza na północ do wzgórza Ostra Góra i dalej na Duląbkę i Radość. Umocnienia trzeciej linii obrony były wcześniej rozpoznane przez lotnictwo niemieckie. Niemiecki Korpus Kombinowany składający się 11 bawarskiej DP i 119 ogólno — niemieckiej DP pod dowództwem generała Otto von Emmich zajmuje wieczorem 3 maja 1915 roku pozycje wyjściowe w rejonie Libuszy i Lipinek. Następny dzień (wtorek) 4 maja był pogodny i słoneczny. Około godziny ósmej wojska niemieckie wspierane silnym ogniem artylerii przystępują do natarcia. Jedenasta bawarska DP rozbija słabą obronę i opanowuje wieś Folusz, a następnie wypiera rosyjska piechotę z pozycji w Woli Cieklińskiej. Rosjanie odchodzą w kierunku północno-wschodnim, ale dowodzący 11 DP generał Paul von Kneussel zatrzymuje dalsze natarcie obawiając się o swe lewe skrzydło – ponieważ sąsiednia 119 DP naciera wolniej – dlatego podciąga artylerie i ostrzeliwuje pozycje rosyjskie w Cieklinie. Wieś jest też ostrzeliwana przez artylerie niemiecką z rejonu góry Cieklinki. Front natarcia 119 DP był nadmiernie rozciągnięty, a dywizja musiała pokonać silniejszy opór przeciwnika, któremu sprzyjało też ukształtowanie terenu.
W tym samym czasie oddziały rosyjskie 9 DP z X Korpusu, oraz z przychodzącą im z odsieczą 21 DP z III Korpusu Kaukaskiego kontratakują- uderzając na lewe skrzydło i centrum 119 DP. Rosjanie prowadzą atak przez las „Dębina” w kierunku na przełęcz między górą Cieklinka, a wzgórzem zwanym „Rękaw”.
W lesie dochodzi do walki wręcz – Rosjanie ponoszą duże straty, ale natarcie kontynuują. Rosyjska piechota rozbija kilka niemieckich batalionów i zajmuje stanowiska artylerii. Niemcy na zagrożony odcinek frontu kierują oddziały odwodowe i rezerwowe. Walka przeciąga się, rosną straty z obydwu stron.
W rejonie lasu „ Sośnina „ idąca do natarcia niemiecka piechota dostaje się pod ogień zamaskowanego w zabudowaniach karabinu maszynowego i ponosi znaczne straty. Czołowe oddziały 119 DP zajmują Cieklin przed godziną 17, a wzgórze Ostra Góra nieco później tuż przed zapadnięciem zmroku. Walki w „Lesie Cieklińskim” przeciągają się i trwają jeszcze w nocy – Rosjanie po godzinie 23 powoli wycofują się w kierunku północno wschodnim. W obronie rosyjskiej tworzy się luka o szerokości około 10 km w którą to dnia następnego wdzierają się wojska niemieckie kontynuując natarcie.
Bitwa w rejonie Cieklina była bardzo krwawa – zginęło w niej z obydwu stron około 1000 żołnierzy, było również wielu rannych, stad też w miejscowym kościele przez 4 dni funkcjonował szpital polowy.
Po przejściu frontu władze rozpoczęły budowę cmentarzy wojskowych wykorzystują do prac przy nich jeńców wojennych Włochów i Rosjan.
W samym Cieklinie wybudowano trzy cmentarze:
– Cmentarz nr. 12 Józefów (Spalonki) położony w polach około 600 m. od drogi Folusz-Jasło, koło skrzyżowania z drogą do Cieklina – polegli Rosjanie.
– Cmentarz nr. 13 położony w polach na wiejskiej skotnicy za potokiem Pauszka, polegli Rosjanie.
– Cmentarz nr. 14 położony na wschodnim skraju lasu „Sośnina” polegli Niemcy z 46 i 58 p.p, oraz Rosjanie.
Nieopodal w Woli Cieklińskiej wybudowano dwa cmentarze:
– Cmentarz nr. 10 skrzyżowanie „Sieniawa” żołnierze c.k. Armii i Rosjanie polegli w bitwie rankiem 13 grudnia 1914 roku.
– Cmentarz nr. 11 położony 300 m. od skrzyżowania drogi wychodzącej ze wsi Wola Cieklińskiej z drogą Gorlice – Żmigród, polegli Niemcy z 2 ,3,14,46,58 p.p. Rosjanie, oraz żołnierze c.k. Armii z walk i odwrotów w roku 1914.
Cmentarz wojenny nr 11
fot. Pudelek (Marcin Szala) (CC BY-SA 3.0)
Cmentarz wojenny nr 10 
W tle po lewej od pomnika widoczna jest góra Cieklinka, za pomnikiem znajduje się sam Cieklin
Źródła:
– Relacje mieszkańców Cieklina: Lisowicz Maria, Cygan Katarzyna, Julia i Włodzimierz Żychowscy, Gawron Florian, Ślusarczyk Bolesław, Biernacki Bolesław, Staniszewski Emil.
– Klimecki Michał „Gorlice 1915” Bellona Wa- wa 1991
– Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego. Red. Józef Garbacik PWN Wa-wal964.
– Kś. Aleksander Szerlągowski Z przeszłości Dębowca. – maszynopis Dębowiec 1952
– Kronika Parafii Cieklin.
– Roman Frodyma Cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej w rejonie Beskidu Niskiego i Pogórza.
Autor tekstu: Ryszard Cygan „RYC”
Najlepsze i najtańsze wykrywacze metalu na początek jak i dla profesjonalisty!
